نسبت تشبیه و استعاره در مرزبان نامه و کلیله و دمنه

از آنجا که این دو اثر (کلیله و دمنه و مرزبان نامه) از نمونه های نثر فنی و مصنوع ادب فارسی به شمار می آید در این میان گرایش نویسنده به استفاده از صور خیال به ویژه تشبیه و استعاره در خور تأمل است. و در این آثار سعی شده است که کلام نویسنده به کلام شاعر نزدیک شود و بهانه ای برای استفاده از صور خیال باشد که این امر بخصوص در مرزبان نامه ملموس تر است. و نویسنده همواره سعی در آن داشته تا از صور خیال بیشتری استفاده کرده تا بتواند بر زیبایی سخن خود بیفزاید و کلامش در خواننده تأثیر بیشتری بگذارد. با بررسی کامل این دو اثر نتایج زیر قابل بیان می باشد: 1-با توجه به اینکه عنصر غالب در نثر(مرزبان نامه و کلیله ودمنه ) تشبیه است در دو نمونه مورد بررسی(کلیله و دمنه و مرزبان نامه) این شیوه مصداق داشت و تعداد تشبیه به مراتب بیشتر از استعاره بود تشبیه در مقایسه با استعاره واقعی تر است و متون ادبی و نثرادبی هم در مقایسه با نظم از درجه ی احساس پایین تری برخوردارند. 2-نویسنده مرزبان نامه سعی در آن داشته که کلام خود را نسبت به کلیله و دمنه خیال انگیزتر کند و همواره از تشبیهات و استعارات بیشتری استفاده کرده است. که این امر زمینه را برای ظهور کتاب هایی چون نفثه المصدور، شهاب الدین زیدری نسوی و تاریخ وصاف، شهاب الدین عبدالله شیرازی در دوره های بعدی فراهم کرد . 3-نویسندگان این دو اثر(به ویژه مرزبان نامه) همواره سعی کرده اند که امور و صفات انسانی را به امور حسی و طبیعی نزدیک کرده و همواره در این دو اثر تعداد مشبه و مستعارله هایی که صفات انسانی هستند به مراتب بیشتر بوده است.این امر با توجه به درصد گیری و نسبت و بسامدهایی که در نمودار ها استخراج شده ثابت شده است.و به این ترتیب می توانیم بگوییم که – درمقام قیاس- تصاویری کاربردی در این دو اثربا آثار مشابه در میان مکاتب غربی به مکتب ناتورالیزم نزدیکتر می باشد.